08/12/2009 20:17
Aşağı bölümü Türkiye topraklarında, yukarı bölümü Suriye'de bulunan bir ırmaktır. Uzunluğu 380 km. olan bu ırmak, Lübnan ve Antilübnan dağlarından beslenerek, bunlar arasındaki çöküntü alanında kuzeye doğru akar, Humus ve Hama şehirlerinden geçer, Türkiye'nin Hatay bölgesine girer, burada batıya dönerek Antakya şehrinden geçip, Akdenize yönelir ve Amanos dağları güneyinde, Samandağı kasabası yakınında bu denize dökülür. Türkiye'nin güney sınırından Akdeniz'e kadar olan uzunluğu 90 km. den çoktur.

Asi ırmağı, hemen bütün yolu boyunca, yer yer ova ve teknelerden geçer, bunlar arasında da türlü derecelerden derinliği olan boğazlara sokulur. Yukarı kesiminde kaynağını Lübnan'da Ayn-el-tine'den alan Asi ırmağı, Humus yakınında 50 km2 lik bir göl ve bataklıktan geçer, Suriye'de Hama ve Türkiye'de Amik çöküntü ovalarına girer. Amik ovasına girmeden önce 22 km. kadar uzunluktaki bölümünde Türkiye ile Suriye arasından geçer.

Asi ırmağı, yazları kurak ve sıcak geçen, yıllık yağış tutarı, dağlık arazi dışında orta derecede olan bir bölgeden sularını topladığı için, yalnız yağmurlu mevsimlerde ve dağlardaki karların eridiği zamanlarda kabarır, yazın çekilir, küçük bir ırmak görünüşü alır. Yolu boyunda bir takım kurak çukurlardan geçtiğinden, şiddetli buharlaşmalar ve sızmalar nedeniyle suları gittikçe azalır.

Asi ırmağı, yolu boyunda bazı kollar alır. Bunların önemlileri Türkiye arazisinde bulunur. Başlıcaları Maraş taraflarından inen Karasu çayı ve Gaziantep taraflarından gelen Afrin çayı ile Amik gölünün ayağı olan Küçük Asi veya Karadere'dir. Ayrıca Defne suyu da ırmağa sularını katar. Bunlardan Karasu, İslahiye kasabasının kuzeyinden çıkan ve bu çevredeki Emen gölünden beslenen bir çaydır. Yağış alın 1800 km2, ortalama akımı yaz ve güz aylarında 8 m3 kışın ve ilkbaharda 20-40 m3 dür. kabarık zamanlarında 100 m3 e yaklaşır. Yaz aylarında çok çekilmesinin, hatta Amik gölüne ulaşamamasının nedeni, sulamalar için çok su sarfedilmesindendir.

Asi nehrine karışan bir başka önemli kol Afrin çayıdır. Bu çayın başlangıç kaynakları Gaziantep batısındaki Sof dağından inen dereler ve daha batıdaki Kartal dağından beslenen ve Afrinden de güçlü olan Sabun suyudur. Sayıları çok olan bu suların kaynak dereleri, bu dağların eteklerinden beslenir. Her iki çay Afrin çayının yukarı kesiminde birleşerek bir süre Suriye'den geçer, Reyhanlı kasabamızın kuzeyinde Hatay ilimize girer ve Amik gölüne dökülür. Afrin çayı, kışın geçit vermeyecek kadar geniş ve yaygın akar. Yazın ise Amik gölüne inemeyecek kadar suları çekilir. Yağış alın 2800 km2 yi bulan Afrin çayının ortalama akımı 10 m3 olduğu halde, kabardığı zaman bu miktar 100 m3 ü geçer ve taşkınlar yapar.

Karasu ve Afrin çayları ve diğer bazı derelerle yayılır. böyle zamanlarda gölün ayağı olan Karadere ve Küçük Asi (12 km.) kabarır, yazın bile güçlü bir akarsu olarak akar. Gölün bu ayağı son yıllarda düzenlenerek derinleştirilmiş, böylece taşkınların önlenmesine ve gölden gelen bol suların daha kolaylıkla akmasına çalışılmıştır. Gölün ayağı olan Küçük Asi, Antakya yakınında Asi nehrine dökülür.

Asi nehri Antakya'dan geçer, vadisi daralır, şehir yakınında ünlü Harbiye çağlayanlarını meydana getirerek gür bir şekilde kaynaklardan beslenen Defne Suyunu alır, Asi oluğu denilen derin, fakat geniş boğaza girer ve deltasından geçerek denize dökülür. Antakya yakınının Keldağ'dan gür kaynaklarını alan Defne suyu üzerinde kurulmuş bulunan hidroelektrik santrali Antakya'ya elektrik enerjisi vermektedir.

Bu kollarla beslenen Asi ırmağının Türkiye'deki bölümü en çekilmiş zamanında bile geçit vermeyecek kadar geniş ve derindir. Irmağın sulamada büyük önemi vardır.

Önceki
Önceki Konu:
Fırat Nehri
Sonraki
Sonraki Konu:
Ceyhan Nehri

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu