Atlantik ve Pasifik okyanuslarında tropikler arası akıntı sistemlerinin teşekkülünde alize rüzgarları başlıca faktör olarak görünmektedir. Her iki okyanusta da Ekvatorun iki tarafında doğudan batıya doğru hareket eden akıntılar ile bunların arasında aksi doğrultuya yönelmiş olan karşı akıntılar vardır. Mevsimlere göre bazı değişiklikler olmakla beraber, akıntılar bütün sene esas hatlarıyla bu durumlarını muhafaza ederler. Her iki okyanusta da bunlara kuzey Ekvator akıntısı ve güney Ekvator akıntısı denilmektedir. Güney Ekvator akıntıları hemen hemen Ekvator üzerinde bulundukları halde kuzey Ekvator akıntıları 15. paralel civarındadır.

Atlantik Okyanusunda güney Ekvator akıntısı Ekvator'un hemen güneyinde 5. meridyen civarında başlamakta ve gittikçe genişleyerek 2. kuzey, 20. güney paralelleri arasında batıdan doğuya doğru hareket etmektedir. Atlantik Okyanusunun kuvvetli bir akıntısı olan güney Ekvator akıntısı Brezilya'nın doğusundaki geniş çıkıntıya rastlayarak iki kola ayrılır. Brezilya ve Güyan kıyıları boyunca kuzeybatıya doğru giden ve Karaib denizine giren kol daha kuvvetlidir. Karaib akıntısı denilen bu akıntı aynı zamanda kuzey Ekvator akıntısı ile de beslenmektedir. Brezilya kıyıları boyunca güneye doğru yönelmiş olan ve Brezilya akıntısı denilen akıntı 35. paralel dairesine kadar sokulduktan sonra doğuya dönerek Afrika'ya yönelmekte ve Benguela soğuk akıntısı ile karşılaşmaktadır. Akıntının güney Amerika kıyılarını takiben daha güneye sokulan bir kısmı da soğuk kutup akıntılarına karışır.

Kuzey Ekvator akıntısı Afrika'nın batısındaki Yeşil Burun adaları civarından başlar. Batıya doğru önemli bir su hareketi teşkil eden akıntının bir kısmı Rüzgar Üstü adaları ile Antillerin diğer adaları arasından geçerek Karaib akıntısına karışır. Buradan Yutacan boğazı yoluyla Meksika Körfezine giren sular Florida boğazı üzerinden Atlantik Okyanusuna boşalarak kuzey Ekvator akıntısının Bahama adaları kuzeyinden gelen koluna karışırlar. İleride görüleceği gibi Florida Yarımadası doğusundan itibaren bir müddet Kuzey Amerika kıyılarını takip eden ve sonra kuzey doğuya yönelerek kıtadan ayrılan bu kuvvetli akıntıya Gulf Stream denilmektedir. Bu akıntının bir kısmı Kanarya Adaları istikametine yönelerek kuzey batı Afrika kıyıları açıklarındaki soğuk Kanarya akıntısı ile karşılaşır. Kanarya akıntısı Afrika kıyıları boyunca derinlik sularının yüzeye çıkması neticesinde teşekkül etmiştir. Kıta yakınında alize rüzgarlarının sebebiyet verdiği hareketlerle uzaklaşan yüzey sularının yerine derinlikten çıkan sular bu kesimde soğuk bir akıntının teşekkülüne imkan vermiştir.

Atlantik Okyanusunda kuzey ve güney Ekvator akıntıları arasında bulunan karşı akıntı Pasifik'teki kadar bariz değildir. Yeşil Burun adalarının güneyinde doğuya doğru giden ve Gine körfezine sokulan bu akıntıya Gine akıntısı denilmektedir.

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu