08/12/2009 20:17
Göçebe evlerin en yaygın ve en mükemmel tipi, çöl ve steplerde çobanların, dayandıkları kaynak ve sürdükleri yaşam tarzına uygun olarak kullandıkları çadırdır. Hepsinde de yer değiştirmek esas olmakla beraber, göçebelerin yaşayışları arasında farklılıklar vardır. Bu yüzden çadır adı altında toplanan bu evlerin şekilleri hep birbirine benzemez. Bu fark bir yandan çadırın yapıldığı malzemeden, bir yandan da şekli ve kullanışından doğar. Göçebenin hayat birliği yaptığı hayvan hangisi ise, çadır ondan sağlanan malzeme ile yapılır. Hatta Sibirya'nın bazı bölgelerinde olduğu gibi ağaç kabuklarından da yararlanılır.

Asıl olarak çadırın esas malzemesi hayvan yününden dokunan keçedir. Soğuk çöllerde yün ve keçi kılı, sıcak çöllerde ise, daha çok devetüyünden dokunan keçe, Orta Asya'da Türk ve Moğolların çadırları, çadırın en eski ve mükemmel tipidir. Kuzey Kutbu Tundra Kuşağında yaşayan Laponlar, Samoyetler, Tunguzlar ve Eskimolar da yazın ren geyiği derisinden yaptıkları çadırlarda yaşarlar.

Göçebe evin en yaygın ve en mükemmel tipi olan çadır tipi ev, ziraat ve yerleşik hayatın başlamasıyla birlikte ortadan kalkar; yerine birçok ara şekilleriyle biraz daha sağlam, daha sabit, fakat kolaylıkla yapılan ahşap, kerpiç veya taş evler geçer. Memleketimizde mevsimlere bağlı olarak yer değiştiren, yazın yaylaya-dağa çıkan, kışın ovalara inen yarı göçebe çiftçi-çobanların kerpiç, taş ve ağaçtan yaptıkları eğriti evler asıl sedanter çiftçi eve doğru giden ara tip evler sayılabilir. Bu evler arasında özellikle meşe dallarından kısa bir zamanda meydana getirilen çadır şeklindeki güz kulübeleri esasen çadırdan çok farklı değildir. Bu kulübeler çabuk ve kolaylıkla yapılmaktadır. Bugün çiftçilerin bir mücadele sahası olan aşağı Mezapotamya'da Fırat ve Dicle kıyılarında görülen ve kamışlardan yapılan yarı üstüvane şeklindeki meskenler de ara tip sayılabilir. Bunların yapılması ve bozulması çadır kurmak ve bozmaktan daha fazla zaman almaz. Kuzey Afrika'nın kerpiçten inşa edilen ve otla örtülen gurbileri bir günde yapılmaktadır. Afrika'da Çat gölü çevresinde yarı göçebe bir hayat süren kabilelerin hasırdan yaptıkları yarı silindir şeklindeki kulübeler, şekilleri itibariyle de evden ziyade çadıra yakınlaşır.

Böylece göçebe evin en iyi ve en yaygın tipi ve göçebe çobanın evi olan çadır ile gerçek anlamıyla çiftçinin sabit evi arasında çevre şartları ve güdülen hayat tarzına göre değişen birçok ortaya gelme şekilleri vardır.

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Son Ziyaretler: