Sayısal hesaplamaları gerçekleştiren araç. Mekanik, elektromekanik ya da elektronik olabilir. Elektronik bilgisayarlar da birer hesap makinesidir, ancak bu iki aracın birbirlerinden farkı, elektronik bilgisayarların başkaca işlemler de yapabilmesidir. Gerçek anlamda ilk hesap makinesi Pascal tarafından, 1642 yılında yapılmıştır. Esası Pascal'ın makinesine dayanan mekanik makineler daha sonraları elektrikli, kâğıt şeritlere de yazar hâle getirildiler ve yaygınlaştılar. 20. yüzyılın başlarından itibaren de yerlerini cepte taşınabilen, her türlü aritmetik işlemi çözebilen elektronik makinelere bıraktılar.