08/12/2009 20:17
Kalay, insanlığın bildiği en eski metallerden birisidir. Bakır üzerindeki sertleştirici etkisi daha M.Ö.3500 yıllarında bronz aletler yapılmasını sağlamıştı. Bakır-kalay alaşımı olan bronz inşaat aletleri, av ve savaş silahları yapımında kullanılmıştır. Kalay günümüzün sanayi toplumlarının temel madenlerinden birisidir ve birçok kullanım alanında yerine konulacak başka madde de hemen hemen yoktur.

Kalay, hem sülfür ile birlikte hem de serbest halde bulunabilirse de, günümüzde esas olarak kasiterit adı ile tanınan cevherden elde edilir. Kasiteritte volframit, kurşun, çinko da vardır. Saf cevherde yüzde 78.8, kasiteritte ise yüzde 70 kadar kalay bulunur. Kalay cevheri de, başka birçok cevher gibi saf olmadığı için, zenginleştirme ve redüksiyon işlemlerine tabi tutulur. Metaller arasında eriyebilenlerden biri olan (232 °C) kalayın ayrıca yassılaşabilmesi, hava etkisiyle paslanmaya karşı dayanıklılığı kullanım alanlarının çok artmasına neden olmuştur. Havadan etkilenmemesi, demir ve bakır gibi metallerin korunmasına yaradığı gibi, aynı zamanda kalay bileşikleri zehirli olmadığı için de, teneke konserve kutuların yapımında da çok kullanılmaktadır. Kalayın bir özel ligi de kolaylıkla alaşımlar oluşturabilmesidir. Bu yüzden çeşitli alaşımların hazırlanmasında da büyük ölçüde kullanılır. En önemli alaşımı, yukarıda sözü edilen, bakırla verdiği bronzdur. Eski teneke, konserve kutu ve benzerlerindeki kalayın eritilip yeniden kazanılması oldukça önemli bir sanayi kolunun gelişmesine de yol açmıştır.

Dünyada halen 25 ülkede kalay çıkarılmakta, fakat bunlardan yalnızca beşi çıkarılan kalayın yüzde 82'sini vermektedir. Dünya toplam kalay çıkarımında Çin dünya toplamının yüzde 31 ‘ini vererek başta gelmektedir.

Kalay için İngiltere merkezli bir araştırma ve geliştirme laboratuarı da kurulmuş ve 1995'de özelleştirilerek tamamen özel sermayeyle çalışmaya başlamıştır.

Önceki
Önceki Konu:
Çinko
Sonraki
Sonraki Konu:
Bor Elementi

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu