08/12/2009 20:17
Kimyasal element ve bileşiklerin sembollerinden oluşan ve kimyasal bir tepkimeyi gösteren yazılı ifade.

Bir kimyasal denklem yazarken dikkat edilmesi gereken üç temel adım vardır. İlk adım, hangi maddelerin tepken madde ve hangilerinin ürün olduğuna karar vermektir. Örneğin, doğal gaz havada yanar ve ısı sağlar; bu tepkimenin gözle görünür bir ürünü yoktur. Doğal gaz temel olarak metan gazıdır ve tepkimeye girdiği bir hava ise aslında havadaki oksijendir. Bunlar tepkenlerdir. Bu tepkimenin ürünleri ısı ve gözle görünür olmayan iki gaz, yani karbon dioksit ve su buharıdır. Artık bu tepkimenin denklemini sözcüklerle yazabiliriz:

metan + oksijen ® karbon dioksit + su buharı + ısı

İkinci adım, her bir madde için doğru formülü belirleyip adının yerine yazmaktır. Bu durumda denklem CH4+O2 ® CO2+H2O olur. Isı, genellikle denklemlerde gösterilmez.

Son adım, denklemi simgeler aracılığıyla, bilimsel olarak yazmaktır. Doğal gazın yanma tepkimesine ait yukarıda verilen denklemde; üç oksijen atomunun yalnızca iki oksijen atomundan ve iki hidrojen atomu nun da dört hidrojen atomundan üretildiği görülüyor. Bu böyle olamaz. Çünkü atomlar ne yoktan yaratılabilir ne de yok edilebilir. Denklem karbon atomları için dengededir: 1 karbon atomu denklemin tepkenler tarafında ve 1 karbon atomu da ürünler tarafında. Tepkenler tarafında yer alan metanda 4 hidrojen atomu var; dolayısıyla ürünler kısmındaki su molekülünde de (Hidrojen atomu ürünler arasında yalnızca su molekülünde olduğundan su molekülü tercih ediliyor.) 4 hidrojen atomu olmalı. Sonuç olarak, ürünler tarafında her biri 2 hidrojen atomu içeren 2 su molekülü bulunmalı. Bu durumda denklem;

CH4+O2 ® CO2+2H2O biçiminde yazılır.

Ancak denklem hâlâ dengede değildir. Çünkü denklemin tepkenler ve ürünler kısmındaki oksijen atomları denkleştirilmemiştir. Yukarıda en son yazılan denklemin ürünler kısmındaki oksijen atomu sayısı dörttür. Denklemin tepkenler kısmındaki oksijene kat sayı olarak 2 yazıldığında denge kurulacaktır:

CH4+2O2 ® CO2+2H2O

Kimyasal Denklemlerde Gösterim:

2H2+O2 ® 2H2O denklemi, hidrojen ile oksijenin su oluşturma tepkimesini temsil eder. Denklemdeki okun öncesinde yer alan semboller tepkimeye giren maddelere, yani tepkenlere; sonrasında yer alanlar da ürün ya da ürünlere aittir. Denklemdeki ok tepkimenin yönünü belirler. Buradaki suyun oluşum denkleminde tepkenler hidrojen (her molekül 2 hidrojen atomu içerdiğinden H2 biçiminde yazılır) ile oksijen (her molekül 2 oksijen atomu içerdiğinden O2 biçiminde yazılır), ürün sudur. Okun temsil ettiği tepkimenin yönü ise tepkenlerden ürünlere doğrudur. H2 sembolünün öncesinde yer alan 2 kat sayısı tepkimede 2 hidrojen molekülünün yer aldığını; H2O sembolünün öncesinde yer alan 2 kat sayısı da 2 su molekülünün üretildiğini açıklar. O2 sembolünün öncesinde herhangi bir kat sayının yer almaması, kat sayının 1 olduğu anlamına gelir: Tepkimede 1 oksijen molekülü yer alır.

Molekül kavramıyla mol kavramı arasındaki ilişkiden dolayı denklem, aynı zamanda, 2 mol hidrojenin 1 mol oksijenle tepkimeye girdiği ve 2 mol suyun üretildiğini gösterir.

Önceki
Önceki Konu:
Kimya Endüstrisi
Sonraki
Sonraki Konu:
Kimyasal Enerji

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu