22/10/2013 21:00
Alm. Lava (f), Fr. Lave (f), İng. Lava. 900°C ile 1200°C arasında bir sıcaklıkta yeryüzüne fışkıran, erimiş kayalar. Lavlar yerin sıcaklığı çok olan derinliklerinden gelir. Yeryüzüne çıktığı anda akkor hâlinde kıpkırmızıdır. Yanardağlardan koyu veya sıvı hâlde dışarıya çıkar.

Lavlar iki çeşittir: Bir kısmının yoğunluğu fazladır. Bunlar yavaş akar; havayla temas ettiği zaman kısa bir müddet içerisinde donar. Diğeri su gibi sıvıdır. Öyle hızlı akar ki bir atlı bile lavlara yakalanabilir. Bunun önemli misali Vezüv Yanardağında görülmüştür. Vezüv Yanardağının 1805’teki patlamasında akan lavlarının hızı, saatte 80 km’yi geçmiştir. Her iki cins lavın havayla temas eden yüzeyi, çabucak donarak katılaşır. İç kesimler daha geç soğur, hattâ bâzan kabuğunu parçalayarak yeniden akar. Lavlar akarken önüne gelen malzemeyi parçalar, kırar, eriyebilen, yanabilen cisimleri yakar, eritir. Normal akarsuların taşıyabileceği büyüklükteki cisimlerin, beş on kat daha fazla büyüklüktekilerini rahatlıkla taşır, sürükler. Yüzyıllarca önce patlayan yanardağlardan akan lavlar, dünyânın birçok yerini kaplamıştır. Bu lavların kapladığı topraklar çok verimlidir. Çok fazla mahsül alınmaktadır. Bunun sebebi de, lavlarda bulunan bitkileri besleyici maddelerin akarken toprağa karışıp verimini artırmasıdır. Böyle lavlarla kaplanmış bölgeler, mâden bakımından çok zengindir. Bu donan sert lavlardan çeşitli alanlarda da faydalanılmaktadır.

Fransa’da, lavlardan, ilgi çekici eşyâlar yapılmıştır. Lavların birçok çeşidi, bâzı ülkelerde inşaatçılıkta kullanılmaktadır. Volvic lavı inşaatlar için en makbul lav çeşididir. Toz hâline getirilen lavlar, kireçle, değerli yapı harcı olarak da kullanılır.

En sık rastlanan lavlar, andezit ve bazalttır. Sık rastlanan lavların bileşimleri tabloda verilmiştir.

S2O2 Al2O3 FeO MgO CaO Na2O K2O Diğer

Riolit 73 13 2 0.4 1 3 5 2.6

Dasit 66 16 4 1 4 4 3 3

Trasit 61 18 5 1 4 4 6 2

Andesit 60 17 6 3 6 4 2 2

Bazalt 49 15 12 6 9 3 1 5

Bu hâlde, lavların kalınlığı bâzı yerlerde 1000 metreyi bulmuştur. Bu olay, pekçok hayvanın telef olmasına sebeb olmuştur.

Önceki
Önceki Konu:
Üremi
Sonraki
Sonraki Konu:
Muhammed Şazilı

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Popüler Sayfalar:
Son Ziyaretler: