08/12/2009 20:17
(1859 Paris, Fransa - 1947 Paris, Fransa) Fransız düşünürü ve yazarı. Polonyalı bir müzisyen olan babası, bir İngiliz kadınıyla evlenerek İngiliz vatandaşı oldu. Henri Bergson, yüksek öğrenimini tamamladıtan sonra Fransız vatandaşlığına geçti. 1900 yılında profesör, 1914 yılında da Fransız Akademisi üyesi oldu. 1927 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.

Antirasyonalist akımlara karşı direnişin en ileri gelen temsilcilerinden biri olarak ün yaptı. Bilincin önemli bir ögesi olan sezgiyi, akla yeğledi. Bergson'a göre gerçeklik hayattır, süredir. Bunu sadece sezgi kavrayabilir. Her şey değişip geliştiği için gelecek geçmişin aynı olamaz. Bu nedenle var olmak olgunlaşmaktır. Gerçeklikteki bu yaratıcı evrimi yalnızca sezgi anlayabilir. Bergson bu nedenle materyalizm ve rasyonalizme karşı çıkar. Bergson'a göre bilmenin birbirinden ayrı iki yolu vardır: Bilimlerde geçerli olan analitik; mekan kavramını temel alan bilme tarzıdır. Gerçekliğin statik olduğu düşünülür. Bilimler varlığı parçalara ayırarak bölüm bölüm inceledikleri için varlığın özüne etki edemez.

Varlığın özüne nüfuz eden sezgi; zamanı, süreyi temel alan bilme türüdür. Gerçekliğin bizzat kendisini bilme imkanı verir. Sezgi dile getirilemez ancak yaşanır. Bir nota başka bir nota içinde kaybolurken biz müziğin akışına kendimizi bırakırız. Böylece süre, zaman, gelişme dinamik olarak statik olan mekanın üstüne çıkmıştır.

Yine Bergson'a göre; insanda zeka ve içgüdü olmak üzere iki yeti vardır. Zeka evreni tanımamız için değil ona egemen olmamız için yaratılmıştır. Bu nedenle sadece madde aleminde geçerlidir. Pozitif bilimler zekanın ürünüdür. Oysa hareketli olan gerçeği tanımak için başka bir yetiye yani içgüdüye ihtiyaç vardır.İşte sezgi bu zeka ve içgüdünün bileşkesidir.

Başlıca yapıtları şunlardır:

Madde ve Bellek (1896), Gülme (1900), Yaratıcı Evrim (1907), Ahlâk ve Dinin İki Kaynağı (1932).

Önceki
Önceki Konu:
C Vitamini
Sonraki
Sonraki Konu:
Cad (bdt)

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Popüler Sayfalar:
Son Ziyaretler: