Alm. Hochhaus (m), Fr. Gratte-ciel (m), İng. Skyscraper. Çelik veya betonarme iskelet inşâsı gerektirecek kadar bir yüksekliği sâhib olan çok katlı yapı. Bu târife göre New York’taki Dünyâ Ticâret Merkezi gökdelen, fakat Eyfel Kulesi değildir.

Gökdelen yapımı ilk olarak Amerika’da başlamıştır.İnsanları gökdelen binaların yapılmasına sevk eden birçok sebepler vardır. Eskiden insanoğlu bahçeli müstakil evlerde otururken, bugün köylerden şehirlere artan göç, nüfûsun büyük şehirlerde alabildiğine artmasına sebeb olmuştur. Bunun sonucunda havagazı, su ve elektrik dağıtımı, temizlik işleri, ulaşım imkânları bakımından birçok problemler çıktığı için, küçük arsadan çok faydalanmak yoluna gidilmiş ve yüksek katlı beton binâlar yapılmıştır.

Önceleri yapılan gökdelenlerde yükseklik oranına göre duvarlar kalın oluyor ve çok yer kaplıyordu. Yüksek binâlarda metal iskelet kullanılmaya başlayınca, gökdelen yapımı hızla artmıştır.İlk gökdelen W.L. B. Jenney tarafındanCago’da 1883-85 senesinde yapılan Home Insurance Bulding adındaki on yedi katlı binâdır.Gökdelenlerin inşâsı için, uygun kayalık araziler tercih edilir.Kayalar üzerine gökdelenin yüksekliğinde olan ve binânın ağırlığını taşıyan çelik sütunların arasına binânın duvarları örülür.

Asansörün binâlarda kullanılmaya başlanmasıyla gökdelenlerin yüksekliği artmış ve üst katlara inip çıkmak bu araç kullanılarak kolaylaşmıştır.Ancak gökdelenlerle birçok çevre meselesi de çıkmıştır. Bunlar arasında trafik izdihâmı, su sıkıntısı, yangın ihtimâli ve arsa fiyatlarının artması, üzerinde en çok durulanlarıdır.

Dünyâ nüfûsunun gittikçe artması üzerine, sayıları artan binlerce gökdelenin yapımına başlandı. Nitekim ülkemizde de son senelerde bu tip binaların inşâsı hızlanmıştır.Gelecekte dünyânın pekçok ülkesinde daha yüksek gökdelenlerin yapılacağı tahmin edilmektedir.

Pekçok nüfusu barındıran gökdelenlerin insan sağlığını, şahsiyetini ve sinir sistemini bozduğu, uzmanlar tarafından bildirilmektedir.

Türkiye’deki En Yüksek Binâlar (1992)

Binânın İsmi Bulunduğu Yüksekliği

Şehir (Kat)

Mersin Ticâret Merkezi MERSİN 52

Şişe Cam Genel Müd. İSTANBUL 47

Sabancı Center (I) İSTANBUL 44

Sabancı Center (II) İSTANBUL 39

Maya İş Merkezi (I) İSTANBUL 34

Kızılay Emek İşhanı ANKARA 24

Sheraton Oteli İSTANBUL 23

Dünyâdaki En Yüksek Binâlar

Binânın İsmi Devleti Yüksekliği Bulunduğu

(m) Şehir

Sears Tower Binâsı ABD 443 Şikago

Dünyâ TicâretMer.

Binâsı ABD 412 New York

Empire State

Binası ABD 381 New York