Alm. Herzschrittmacher, Fr. Entraineur (m), İng. Pace-makers. Düzenli uyarılar göndererek, kalbin pompalama görevini düzgün biçimde sürdürmesini sağlayan özel pil. Bütün kaslar, elektriksel uyarılara duyarlıdır; ama, kalbin duyarlığı, bunların çoğundan fazladır.

Kalp uyarıcıları üç grupta toplanır: En basitinden en karmaşığına kadar bütün hayvanlarda bulunan tabiî düğümsü doku; beden dışında yer alan ve hastânelerde geçici olarak kullanılan dıştan takma elektronik kalp uyarıcıları; ameliyatla bedene yerleştirilen minyatür kalp pilleri. Düğümsü doku, uyarı sayısını bedenin ihtiyaçlarına göre düzenler. Meselâ bir yetişkinin kalbi, uyku anında dakikada yaklaşık olarak 55-65 vuruş yapmasına karşılık, ağır işler sırasında kalbe gelen kan miktarında artış olduğundan 100’den fazla vuruş yapabilir. Aşırı çaba gerektiren geçici dönemlerde, vuruş sayısı dakikada 200’ü aşabilir. Kalbin vuruş sayısının yapılan ağır işle orantılı olarak artması, dokunun oksijen ihtiyacının karşılanabilmesi içindir. Kalbin bir bozukluk sonucunda uyarı almaması, pompalama işlemini durdurmasına yol açar.

Dıştan takma pil: Âniden meydana gelen tehlikelerde ve geçici durumlarda kullanılır. Dıştan takma kalp pili, bir toplar damara yerleştirilerek kalbin sağ karıncığına uzatılan ve ameliyatla yerleştirilen ince boru (kateter) yardımıyla çalışır. Kateter muhtevasında, elektrikî yönden hassas, uyarıcı, cihazlar vardır.

İçe takılan kalp pili: Bu modellerin bâzılarında cihaz, hastanın göğsüne band gibi bir tutucuyla yapışır ve yalnızca elektrotların bedenin içine yerleştirilmesi gerekir. Cihaz kendisi için gerekli olan gücünü, göğüste ve cepte taşınan veya kemere takılan pillerden alır. Beden içine yerleştirilen kalp pilleri, 1950 yıllarının sonlarında kullanılmaya başlanmıştır. Bunlardan uzun süreli kullanım sırasında gösterdikleri özellikleri hâlâ araştırma safhasındadır.

Beden içine yerleştirilen piller yıllarca bozulmadan çalışmalı, uzun ömürlü olmalı (günümüzde bu süre 3-4 yıldır); devre, çok az akımla çalışacak biçimde düzenlenmeli; çıkıştaki uyarıcı gerilim, pilin durumundan ve değişmelerden etkilenmemelidir. Bu özelliklerin yanısıra, cihazın çevresindeki koruyucunun, beden sıvılarını sızdırmayacak biçimde olması, elektrot sisteminin de mekanik ve elektronik açıdan güvenilir olması gerekir.

Kalbi yeterli biçimde çalışmayan hasta, hastaneye götürülür. Hastânede küçük bir ameliyat uygulanırken kalbin görevini yardımcı bir cihaz devralır ve hastanın göğsüne minyatür bir sistem yerleştirilir. Kalp pili takılan hasta belirli aralıklarla kontrol için hastâneye gitmenin dışında herkes gibi normal bir hayat sürdürebilir.