Amur kıyılarından Volga kıyılarına kadar uzanan ve bir kısmı Moğolistan Cumhuriyeti'nde, bir kısmı Çin'de, bir kısmı Rusya'da ve bir kısmı da Afganistan'da bulunan, çok geniş bir alanda yaşayan Asya halkı.

1120 yılına kadar Karahitaylar adı altında yaşayıp Aral'ın doğusundaki bozkırları egemenlik altına aldılar. Moğol adı on birinci yüzyılda bu adı taşıyan bir kabilenin devlet kurma girişimiyle ortaya çıktı. Daha sonra Cengiz Han adıyla tanınan Temuçin'in, 1206'da bütün kabileleri kendi egemenliği altında toplayıp sınırlarını genişletmesiyle, dünya tarihinde önemli bir yere sahip olacak Moğol İmparatorluğu kuruldu. Moğol İmparatorluğu'nun başkenti Karakurum kentiydi. Cengiz Han yönetimindeki Moğol ordusu, önce 1214'de yaptığı seferle Çin Seddi'ni geçerek Pekin'i, daha sonra 1217'de Harzemşahlılar'ı yıkarak Horasan ve Mavaraünnehir bölgelerini ele geçirdi.

Cengiz Han, ormanlarda avcılık ya da steplerde göçebe avcılık yapan eşi bulunmaz biniciler ve okçulardan oluşan Moğollara, ileri düzeyde bir yönetim anlayışı getirdi. Cengiz Han, Moğollara, ustalıklı bir askeri örgütlenme, yıldırıya dayanan bir fetih siyaseti, dinsel hoşgörü ve düzen kaygısıyla dikkat çeken bir yönetim kazandırdı.

Kısa sürede bozkırları egemenlik altına alan Moğollar, Avrupa ve Uzak Doğu arasındaki mal ve kültür alışverişini kolaylaştırdılar. Ordularını Türkler'de olduğu gibi onlu sisteme göre düzenlediler. Eski Türk töresini esas alarak daha sert olan kendi yasalarını oluşturdular.

Cengiz Han'ın ölümünden sonra ülke, Cengiz Han'ın Cuci, Çağatay, Ögeday, Tuluy adlarındaki dört oğlu arasında paylaşıldı. Moğollar bu bölünmenin ardından, çeşitli imparatorlukların egemenlikleri altına girdiler.

İLGİLİ KONULAR

Cengiz Han