Alm. Samowor (m), Fr. Samovar (m), İng. Samovar. Su ısıtmaya ve çay demlemeye yarayan, genellikle bakır, pirinç veya saçtan mâmül musluklu kap. Semaver kelimesi Rusça “kendi kendine kaynayabilen” mânâsına gelir.

Semaverin anavatanı Rusya’dır. Rusya’da asırlarca kullanılmış ve günümüzde de kullanılmakta olan bir âlettir. Osmanlılar devrinde çay, uzun süre kahvelerde semaverlerle pişirilmiş, halk arasında da çok tutulmuştur.

Semaver esas olarak ortasında bir boru bulunan, silindir biçimli bir kaptır. Altında da bir ızgara bulunur. Semaverle çay demlemek için, önce kaba su doldurulur ve kor hâlindeki kömürler borudan içeri bırakılır. Su kaynadıktan sonra, demliğe bu sudan ilâve edilir. Daha sonra ateş azaltılır veya tamâmen söndürülür.

Yurdumuzun doğu kısımlarında hâlâ yaygın olarak kullanılan semaverlerin, bugün daha çok elektriklileri tercih edilmektedir.

Semaver Kasidesi

Semaveri kurdum düze
Gelin kardeşler hep bize
Hak yetişsin imdadımıza

Yan semaver dön semaver
Limon şeker çay semaver

Semaverin suyu çiçek
Gelin kardeşler çay içek
Çaysız meclislerden geçek

Yan semaver dön semaver
Limon şeker çay semaver

Semaverin suyu kaynar
Bardaklar hep elde oynar
Âşıklar dünyâyı neyler

Yan semaver dön semaver
Limon şeker çay semaver

Semaverin boynu uzun
Bardaklar hep dizin dizin
Büyüğümüz bize verir izin

Çay içelim çay içelim
Nefs ü hevâdan geçelim

Semaveri alıştırdım
Maşa ile karıştırdım
Dergâh dergâh dolaştırdım

Çay içelim çay içelim
Nefs ü hevâdan geçelim

Semaverin musluğu var
Çoban gibi ıslığı var
Dervişlerle dostluğu var

Çay içelim çay içelim
Nefs ü hevâdan geçelim

Semaverin hocası var
Kafkasya’da nicesi var
Buhara’da yücesi var

Çay içelim çay içelim
Nefs ü hevâdan geçelim

Semaverin suyu inler
Anlar mısın neler söyler
Daim Hakkı zikreyler

Çay içelim çay içelim
Nefs ü hevâdan geçelim

Çayda devâ çayda şifâ
Çayda vefâ çayda sefâ
Bunu bilmez ehli hevâ

Çay içelim çay içelim
Nefs ü hevâdan geçelim

Kibir ile nefis kabarır
Kin ile kalb kararır
Hakiki rehber aranır

Çay içelim çay içelim
Nefs ü hevâdan geçelim