Alm. Dirhem, Fr. Drachme, İng. Dirham. Eskiden kullanılan bir ağırlık ölçüsü ve para birimi. Farsça diremden gelmektedir. Önceleri üç çeşit dirhem kullanılıyordu. Bunlara onluk, altılık, beşlik dirhemler denilirdi. Hazret-i Ömer bu üç dirhemi birleştirerek ortalama bir dirhem yaptı ve buna yedilik dirhem denildi. Önceleri hurma çekirdeği şeklinde olan dirhemlerin bilinen yuvarlak şekliyle ilk baskısını yapan hazret-i Ömer’dir.

Gerek hurma çekirdeği şeklinde olanları ve gerek yuvarlak (müdevver) olanları nakışsızdı. Daha sonra “Abdullah ibni Zübeyr” zamânında bir tarafına “Minallah” (Allah tarafından), diğer tarafına “Bilbereke” (Bereketle) yazıları nakşedildi. Haccac bu nakışları “İhlâs sûresi” veya “Bismihi” (Allahü teâlânın adıyla) şeklinde değiştirmiştir.

Osmanlıların ilk zamanlarında gümüş meskûkat (basılmış sikkeler) için bu tabir kullanılmış, daha sonra terk edilmiştir. Kullanılan dirhem-i şerî üç gram ve 365 miligramdır (3.365 gr). Bir de eskiden kullanılan dirhem-i örfî vardır ki bu tam üç gramdır. Zekât hesaplanırken kullanılan dirhem-i şerî (3.365 gr) olanıdır.