08/12/2009 20:17
Sözcükler yapı bakımından basit, birleşik ya da türemiş olarak sınıflandırılırlar:

1. Basit sözcük: Yalnızca çekim eki alan, kök durumundaki sözcüktür. Örneğin; dünyanın, sözümüz, denizler, bütün, gök, selden...vb.

2. Birleşik sözcük: Birden çok sözcüğün birleşip kaynaşmasıyla oluşmuş, birleşen sözcüklerden en az birinin gerçek anlamını yitirdiği sözcüklerdir. Örneğin; Çankaya, yeryüzü, yurtsever, biçerdöver, onbaşı, ilkbahar, dedikodu ...vb.

3. Türemiş sözcük: Yapım ekleriyle türemiş sözcüklerdir. Örneğin; tümce, silgi, ünsüz, yazma, odunluk, gezi, giyiniş, sızıntı, toplantı, durak...vb.

Türkçede sekiz tür sözcük vardır:

1. Ad (isim), 2. Ön ad (sıfat), 3. Adıl (zamir), 4. Eylem (fiil), 5. Belirteç (zarf), 6. İlgeç (edat), 7. Bağlaç, 8. Ünlem.

Sözcükler anlamlarına göre üçe ayrılır:

1. Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler

Söylenişleri farklı; ancak anlamları aynı olan sözcüklerdir. Örneğin; ak-beyaz, kara-siyah, uzak-ırak, kırmızı-al, el-yabancı ...vb.

Anlamdaş sözcükler arasındaki anlam eşitliği mutlak bir eşitlik anlamına gelmez. Eş anlamlı sözcüklerde az da olsa anlam farklılıkları olabilir. Örneğin; küsmek, gücenmek, darılmak, kırılmak sözcükleri eş anlamlı gibi görünseler de, aralarında anlam açısından farklılıklar vardır; bu nedenle yakın anlamlı sözcüklerdir.

2. Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcükler

Anlam olarak birbirinin karşıtı özellik taşıyan sözcüklerdir. Örneğin; ak-kara, iyi-kötü, güzel-çirkin, çalışkan-tembel, alt-üst ...vb.

3. Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler

Sesleri aynı olmasına karşın anlamları farklı olan sözcüklerdir. Örneğin; kara-kara, gül-gül, yüz-yüz, dolu-dolu, artık-artık...vb.

Elini yüzünü yıkamadan önce balkona çıkıp hava aldı.

Elin adamına karşı ne diyecekti?

Bizim eller kırçıllıdır aşılmaz.

(Karacaoğlan)

Tümcelerde kullanılan "el" sözcüklerinin anlam açısından farklı oldukları; fakat yazılış olarak aynı oldukları görülmektedir.

İLGİLİ KONULAR

Sözcük (Kelime), Bağlaç, Belirteç, Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler, Karşıt Anlamlı Sözcükler

Önceki
Önceki Konu:
Sözcük Vurgusu
Sonraki
Sonraki Konu:
Soru İşareti

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu