08/12/2009 20:17
(1905 Paris, Fransa - 1980 Paris, Fransa) Fransız düşünür, roman, deneme ve oyun yazarı. Babasını iki yaşındayken kaybetti. Büyük dedesi tarafından yetiştirildi. Liseden sonra Paris'te okudu. Le Havre, Lion ve Neuilly'de lise öğretmenliği yaptı. 1933'te burslu olarak Berlin'e gitti. İlk felsefi yazılarını yazdı. 1939'da askere alındı. Düştüğü tutsaklıktan 1941'de kurtuldu. Almanlara karşı direniş hareketine katıldı.

1945'te arkadaşlarıyla Les Temps Modernes dergisini çıkardı. Savaş ve savaş sonrasında birçok yapıt verdi. 1951'de komünist olamayan solcu bir parti kurmayı denedi. Sosyalistlikle karışık hümanist düşünceleri birçok ülkeye yolculuklar yapmasına neden oldu. Sovyetler Birliği'ne, Küba'ya, ABD'ye, Afrika'ya ve İskandinav ülkelerine gitti. 1964'te kendisine verilen Nobel Edebiyat Ödülü'nü reddetti. Birçok sol radikal eyleme katıldı. 1970'te aşırı sol bir dergi dağıtırken, Paris'te kısa süre tutuklandı.

Deneme, roman ve oyunlarında felsefesini anlattı. Sartre'ın felsefesinde insan, olaylarla dolu bir dünyanın ortasında yer aldı. Yapıtlarının önemli bir bölümünü, insanların kendi aralarındaki ilişkilere ayırdı. Bir yapıtında "sosyal ahlâk kavramı"nı şöyle anlatır: "Kişinin özgürlüğü herkesin özgürlüğüyle sıkı bağlar içindedir. Herkes yalnızca kendi yaptıklarından değil; içinde yaşadığı toplumda neler yaptığından da sorumludur."

Hümanist varoluşçuluğunu, Marksizm içinde bir bölüm olarak gördü. Marksizm'in çağımızın hiç tartışılmaz felsefesi olduğunu savundu.

Makalelerini "Situatien" adlı kitaplarında topladı. Felsefe, edebiyat-sosyolojisi, Alman işgali sırasında Fransa'da yaşam, ABD gezisi, mimarlar ve heykeltıraşlar üzerine yazılar yazdı. 1938'de yayımladığı "La Nausêe" adlı romanı günlük biçiminde oldu. Öykülerini "Duvar"da topladı. Tiyatro oyunları kaleme aldı.

Başlıca yapıtları şunlardır:

Deneme yazıları; Ego'nun Aşkınlığı (1936/37), İmgelem (1936), Heyecanlar Kuramının Taslağı (1939), İmgelemsel (1940), Varlık ve Hiçlik (1943), Varoluşçuluk (1946), Reflexions Sur la Question Juive (1946), Edebiyat Nedir? (1947), Baudelaire (1947), Diyalektik Aklın Eleştirisi (1960), Situations (7 cilt 1947-1965), Critique de la Raison Dialectique (1960), Marxisme et Existantialisme (1962), Ailenin Delisi (1971), Bir Ahlâk İçin Defterler (1983); romanları - öyküleri; Bulantı (1938), Duvar (1939), Özgürlük Yılları (1945), L'age de Raison, Le Sursis, La Mort dans I'Ame; tiyatro oyunları; Sinekler (1943), Gizli Oturum (1945), Morts sans Sêpulture (1946), Saygılı Yosma (1946), Kirli Eller (1948), Şeytan ve Yüce Tanrı (1951), Kean (1954), Nekrassov (1956), Altona Mahkümları (1960), Euripide Les Troyennes (1965); senaryo; Les Jeux sont Faits (1947), L'engrenage (1948); biyografi - görüşme; Sözcükler (1964), Başkaldırmakta Haklılar (1974).

Önceki
Önceki Konu:
Saroyan, William
Sonraki
Sonraki Konu:
Savaşçı, Fethi

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu