Dünya' nın herhangi bir yerinde hava her zaman aynı değildir. Bir gün açıktır, ertesi gün rüzgar eser, sonra bir başka gün de don yapar. İklim, sıcaklık, yağmur, atmosfer basıncı ve bunların yıl boyunca gösterdiği değişimler, gelişmeler gibi öğelerin bütünüdür.

Kürenin yüzeyinde çeşitli iklim tipleri vardır. Dağılımları özellikle enleme, yani Güneş ışınlarının eğilimine göre ayarlanır: Işınlar, dikine indikleri yerleri (Ekvator), çok eğik indiklere (kutuplar) oranla çok daha fazla ısıtır.

Bir bölgenin iklimi, uzun bir devre içinde atmosfer özelliklerinin (çeşitli yayınımların şiddeti, nemlilik, kimyasal bileşim vb.) belirli biçimde birleşmesiyle meydana gelir.

Etki alanına ve süresine göre de iklim koşulları dörde ayrılır: Yeryüzünün dolaşım kuşakları boyunca çok geniş bir alanı sürekli olarak etkileyen koşullar iklim kuşağını meydana getirir. Bu kuşak içinde bir kıtanın önemlice bir bölümünü etkisi altına alan koşullar bölgesel iklim terimiyle belirlenir. Bu da, daha dar boyutlarda yerel iklim bölgelerine bölünür; bir orman, kıyı vb. koşullar yerel iklim yaratır.

İklim kuşakları, ilk yaklaşımda, ekvatora paralel kuşaklar biçiminde sıralanır. Sıcaklıklar ve yağışlar, başlıca iklim tiplerin belirleyen birçok model oluşturarak farklılıklar yaratır.

Hava sıcaklığı diğer iklimlere göre daha elverişlidir: Kuzey Yarımküresi'nde yıllık ortalama 10 ile 20 derece arasında değişir ve rüzgarlar batıdan doğuya eser. Kıtaların batı cephelerinin iklimi, iç ve doğu kesimlerinin ikliminin tersidir.

Batı cephelerinde, denizden esen batı rüzgarları nem yüklüdür. Yağmurlar sık sık yağar ve havayı yumuşatır: Kışın don olayı seyrek görülür, ama yazın da pek sıcak yapmaz. Bu, okyanus iklimi' dir.

Kuzey Okyanus İklimi, yüksek enlem nedeniyle okyanus etkilerinin azaldığı bir iklimdir. Yağışlar bol olmaktan çok, daha düzenlidir; ısı farklılıkları azalmışsa da kışlar serin, hatta soğuktur.

Kıtaların içine doğru girildikçe, rüzgarlar nemini yitirir. Kara iklimi' nde hava daha kuru ve sıcaklıklar arasındaki fark çoktur: Kışın don yapar, yazlar ise sıcak ve fırtınalı geçer.

Akdeniz iklimi, ılıman kuşak ile sıcak kuşak arasında bir geçiş bölgesidir. Yazın kuru hava, tropiklerden yukarı çıkar, gök hep masmavi ve aydınlık, hava çok sıcaktır. Kışlar, yumuşaktır; yağmur özellikle sonbaharda yağar. Başlıca özellikleri sıcak olması, yazların kurak geçmesidir. Kış yağışlı mevsimdir; ama ilkbahar ve sonbaharda sık sık kısa, ama kuvvetli yağışlar görülür. Kışın sıcaklıklar genellikle düşük değildir.

Tropikal enlemlerin Akdeniz iklimi, kıtaların doğu cephesinde görülür. Sıcaklıklar ve çoğunlukla yağışlar artar.

Çok soğuk ılıman iklim, Sibirya'nın büyük bölümüne ve Kanada'nın geniş bir parçasına hükmeder. Kışlar serttir ve kısa bir yaz yaşanır.

Soğuk ılıman ikliminde soğuk daha azdır. Deniz etkilerinin giremediği karaların iç kesimlerinde görülür.

Mançurya iklimi, sınırlı bir alana yayılan, soğuk ılıman iklimin bir çeşididir, ama yazları çok daha sıcak olur.

Orta ılıman enlemler iklimi, kıtaların batı cephelerinde görülür. Değişmez yağışları, yumuşak kış, hep serin geçen yaz mevsimleriyle gerçek okyanus iklmi budur.

SOĞUK İKLİM ( KUTUP İKLİMİ )

Kutup iklimi çok serttir, insanın yaşamasına elverişli değildir. Kışın sıcaklık çoğu zaman -30 derecenin altına düşer. Şiddetli rüzgarlar, müthiş kar fırtınaları yaratır.yazın, Güneş hiçbir zaman tamamen batmaz; hava sıcaklığı biraz yumuşar ve karlar kısmen erir. Kutup iklimi enlemin etkisi altındadır.

KURAK İKLİM

Dönencelerin üzerinde nem yüklü rüzgarların gelmesin önleyen hava kütleleri yerleşmiştir. Bu bölgelerde, hemen hemen hiç yağmur yağmaz. Sıcaklıklar hep aşırıdır: Gece don yapabilir ve gündüz sıcaklık kırk derecenin üzerine çıkabilir.

Bozkır ikliminde yağış çok azdır. Yağışların büyük kısmı çok sıcak olan yaz mevsiminde düşer.

MUSON İKLİMİ

Muson iklimi Hindistan'ı ve Güneydoğu Asya'yı etkiler. Muson, kışın kurak, karadan denize esen bir rüzgardır. Uzun bir kış kuraklığından sonra yaz musonu çoğu zaman taşkınlara yol açan bol yağmurlar getirir. Dünya' nın en çok yağış alan yeri Himalayalar' ın eteğindedir.

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu